Rùa Tai Đỏ - Có thực sự nguy hiểm với môi trường?

Rùa Tai đỏ đang là loại rùa cảnh nước ngọt phổ biến nhất hiện nay tại Việt Nam với giá thành rất rẻ, dễ nuôi và sức khỏe tốt. Nhưng chúng đang bị gán ghép với "tội danh" là kẻ phá hoại môi trường và có khả năng nguy hiểm với con người. Liệu điều này có thật sự đúng hay không?

Rùa tai đỏ hay còn gọi là rùa vạch đỏ - tên gọi này xuất phát từ hình dáng bên ngoài: hai viền màu đỏ ở ngay phía sau mắt. Rùa tai đỏ có xuất xứ từ Bắc Mỹ, chúng sống tại thung lũng Mississippi. Hiện nay được nuôi làm cảnh phổ biến trên thế giới, xuất hiện tại Việt Nam từ năm 1994.

Rùa tai đỏ mới sinh chỉ dài khoảng 1 cm khi trưởng thành khoảng 15 cm, chiều dài tối đa khoảng 25 cm (chiều dài này được tính theo độ dài từ điểm đầu của mai đến điểm cuối của mai rùa). Chúng có thể sống đến 40 - 70 năm(tùy vào môi trường sống). 

Với rùa tai đỏ từ 3 tuổi trở lên, giới tính của chúng có thể được phân biệt dựa trên hình thái của móng chân trước hoặc phần đuôi.

Con đực có móng chân trước dài và sắc nhọn trong khi móng chân trước của con cái lại ngắn và tròn hơn. Ngoài ra đuôi của con đực dài và dày hơn so với đuôi của con cái. Ngoài ra còn phân biệt con đực dựa và phần bụng hơi lõm.

Trong một số bài báo tại Việt Nam có nói đến việc  rùa tai đỏ là loài sinh vật ngoại xâm lấn nguy hại với môi trường và cạnh tranh với rùa bản địa vì chúng là loài ăn tạp, sinh sôi nhanh. Hơn nữa chúng dễ mang vi khuẩn salmonella gây bệnh thương hàn nếu sống trong môi trường bẩn, dễ gây hại con người.

Tuy nhiên, rùa tai đỏ không phải loại rùa nguy hiểm như một số bài báo đưa tin. 

Danh sách 100 loài sinh vật xâm hại nguy hiểm nhất thế giới của Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên thế giới (IUCN) mô tả: “Rùa tai đỏ là một loài vật nuôi thông dụng và do đó đã phát triển ở nhiều vùng trên thế giới và trở thành đối thủ cạnh tranh với các loài rùa nước bản địa. Đây là loài ăn tạp và có thức ăn gồm côn trùng, tôm, giun, ốc sên, lưỡng cư và cá con cũng như cả thực vật thủy sinh”.

Mô tả trên cho thấy rùa tai đỏ được nuôi khá phổ thông trên thế giới. Chúng có phổ thức ăn cũng giống với các loài rùa khác nên khi nhập loài này sẽ “cạnh tranh với các loài rùa nước bản địa”. Do đó, xét về khía cạnh đa dạng sinh học thì chúng là mối nguy hiểm cho rùa bản địa nên bị IUCN xếp vào danh sách trên.

Rùa tai đỏ được xếp thứ tự gần cuối cùng chứ không phải là đứng đầu. Hiện chưa có tài liệu khoa học chính thống nào nói rùa tai đỏ phá hoại mùa màng hay truyền dịch bệnh, là sát thủ thầm lặng, là đại họa cho nông nghiệp. Tuy nhiên, nếu trong môi trường bẩn có chứa vi khuẩn salmonella gây bệnh thương hàn thì bất cứ loài nào ở trong đó cũng sẽ nhiễm và truyền bệnh chứ không chỉ riêng loài rùa này.

Rùa tai đỏ có nguồn gốc Bắc Mỹ và đang được nuôi ở nhiều nước trên thế giới. Tại Mỹ có nhiều trang trại nuôi rùa để xuất khẩu trứng và rùa sống làm thực phẩm. Mỗi năm Trung Quốc nhập từ Mỹ hàng triệu con rùa để làm thực phẩm và làm thuốc. Về khía cạnh đa dạng sinh học, rùa tai đỏ thuộc loài xâm hại nguy hiểm, nhưng không nên hiểu là rùa độc hại. 

Chính vì vậy mà Rùa tai đỏ vẫn đang được bày bán và trở thành rùa cảnh nhiều nơi trên khắp thế giới.